Nowotwór to rak? - I nie i tak!

Bardzo często określenie nowotwór jest w języku potocznym zamiennie stosowane z określeniem rak.

Czy aby na pewno jest to właściwe? Czy są to określenia tożsame? Nie! Tak jak prostokąt nie jest kwadratem, chociaż w szczególnym przypadku może nim być.

Ale może najlepiej od początku:

Człowiek składa się z trudnopoliczalnej (olbrzymiej) ilości komórek, które wywodzą się z jednej, jedynej komórki powstałej w wyniku połączenia (w trakcie zapłodnienia) komórki jajowej z plemnikiem. Od chwili powstania komórka ta zaczyna się dzielić. Powstają z niej dwie komórki potomne, które też się dzielą, w wyniku czego powstają cztery komórki, które dzielą się dalej. Powstałe na tej drodze komórki, oddziałując na siebie wzajemnie, zaczynają się różnicować i specjalizować. Przyjmują charakterystyczną budowę i funkcję, organizują się, tworząc poszczególne tkanki, narządy by w końcu stać się całym organizmem.

W ciagu życia wszystkie komórki starzeją się i obumierają dlatego jednym z warunków utrzymania się organizmu przy życiu jest wytwarzanie komórek je zastępujących, tzn. spełniających taką samą rolę w danym narządzie. Rozmnażanie komórek podlega oczywiście ścisłej kontroli i jest uzależnione od potrzeb organizmu jak i pewnego porządku morfologicznego, typowego dla każdego osobnika (jest on przyczyną, iż stale mamy taki sam wygląd). Proces ten przebiega nieustannie i może się zdażyć, że w przypadku kolejnych odwzorowań pojawi się usterka. Powstanie nieprawidłowa (zmutowana) komórka, która zatraciła swoje charakterystyczne cechy funkcjonalne lub morfologiczne. Nie jest to jednak nic nadzwyczajnego, jest to naturalne dlatego też istnieją w naszym organizmie naturalne mechanizmy eliminujące wadliwe komórki. Nasz układ odpornościowy (immunologiczny) rozpoznaje nieprawidłowe komórki i za pośrednictwem komórek żernych (limfocytów oraz makrofagów) niszczy je. Może jednak zaistnieć sytuacja, w której układ odpornościowy jest mocno osłabiony i wówczas zdefektowane komórki mogą przetrwać. Może się również zdażyć, że komórka zmutuje w taki sposób, iż nie podlega naturalnym mechanizmom regulacyjnym organizmu. W obu przypadkach następnym krokiem jest "samodzielne" (niekontrolowane przez nasz organizm) życie i rozmnażanie nowych, nieprawidłowych  komórek w wyniku czego powstaje nowotwór.

Nowotwory dzielimy na niezłośliwe (łagodne) i złośliwe.

Nowotwór niezłośliwy (zwany również "łagodnym", a dawniej nawet "dobrotliwym") rośnie tylko miejscowo. Może znacznie zwiększać swoją objętość, odpychając otaczające go narządy, ale nie wnika w nie. Posiada wyraźne granice i jego komórki nie posiadają zdolności do migracji po organizmie oraz tworzenia przerzutów. Wycięcie guza niezłośliwego doprowadza do całkowitego wyleczenia. Problemem może być ewentualnie lokalizacja nowotworu powodująca trudności w wykonaniu operacji usunięcia guza. Warto wiedzieć, że niektóre nowotwory łagodne są uznawane za stany poprzedzające powstanie nowotworu złośliwego, dlatego wszystkie zmiany usuwane chirurgicznie muszą być poddane badaniu histopatologicznemu (pod mikroskopem), które potwierdzi (lub podda w wątpliwość) niezłośliwość usuniętej zmiany.

Nowotwór złośliwy oprócz niekontrolowanego przez organizm wzrostu charakteryzuje się zdolnością naciekania na sąsiadujące komórki (tworzące tkankę narządu, z którego się wywodzi lub narządu będącego w bezpośrednim sąsiedztwie) oraz tworzeniem przerzutów. Naciek nowotworowy powstaje poprzez wnikanie komórek nowotworowych w przestrzenie tkankowe sąsiadujące z guzem. Powoduje to, że miejsce, w którym dawniej były zdrowe, prawidłowo działające komórki, staje się niesprawne; przestaje spełniać swoją funkcję. Przerzut natomiast powstaje poprzez oddzielenie się zmutowanych komórek od ogniska pierwotnego i przedostanie się ich drogą krwionośną lub chłonną do miejsc odległych (od guza pierwotnego), "zagnieżdżeniu się" w nowym miejscu organizmu, niekontrolowanym namnażaniu i w konsekwencji stworzeniu nowego guza (czyli nowego ogniska pierwotnego nowotworu złośliwego).

Są różne rodzaje nowotworów złośliwych, a ich najprostrzy podział tworzymy biorąc pod uwagę tkankę, z jakiej się wywodzą. Tak więc wyróżniamy: czerniaki, glejaki, mięsaki, guzy z tkanek zarodkowych, chłoniaki, raki i białaczki. Jak z tego widać rak jest tylko jednym z możliwych rodzajów nowotworu złośliwego; jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z tkanki nabłonkowej.

Bibliografia kliknij TUTAJ